Cho tới nay, loài người đã có 517 phi hành gia bay vào vũ trụ, nhưng chỉ có 249 master sommelier (MS) trên toàn thế giới, tính đến cuối năm 2017, có 249 MS trên 7.3 tỉ dân, con số không cần thuyết minh cũng đã tự nói lên tất cả.
Thỉnh thoảng các bạn hay nghe nói tới từ Sommelier, vậy Sommelier có nghĩa là gì vậy? Để giúp các bạn hình dung ra công việc này thì xin dẫn ra một số liệt kê như sau:
Bạn vào một hầm rượu uy tín và mua được một chai rượu ưng ý (giả sử tiền bạc không phải là vấn đề đối với bạn). Bạn mời một người bạn tới, bọc kín chai rượu trong một lớp giấy dày, chỉ rót ra một ly và yêu cầu người bạn kia nếm thứ. Người bạn này nâng ly lên ngắm nghía màu rượu, xem xét vết chảy rượu, cẩn thận ngửi chai rượu thật lâu, hớp một ngụm, sục không khí, thở ra đằng mũi và nhổ đi, tiếp đó, lại hợp thêm một ngụm nữa, lại sục và lần này thì nuốt. Quá trình đó kéo dài tưởng như vô tận, và khi bạn càng lúc càng tỏ ra sốt ruột thì anh ta cứ lim dim mắt, lúc lắc cái đầu, lúc lại nhằm nghiền mắt như đang ngủ. Và tới lúc bạn tưởng anh ta ngủ thật thì anh ta lại mở bừng mắt, mặt nhìn ly rượu đang xoay xoay trong tay và nói "um... Pinot Noir... Burgundy um. Cote de Nuits... vườn nho Musigny grand cru... um... nhà Domaine Leroy, um... 1 năm 1988" Và trong khi bạn chưa hết sửng sốt vì những thông tin anh ta đưa ra thì người bạn này lại tiếp tục ưm... chai này tôi đoán anh mua chừng 80 triệu. Ấy là đang ví dụ thế nhé.
Quay lại câu chuyện, khỏi phải nói bạn đã kinh ngạc như thế nào, như vừa chứng kiến một sự kiện gì đó thật kỳ lạ. Nhưng thực ra, những việc như thế không có gì là kỳ lạ trong giới sommelier cả.
Nếu ai đó đưa cho bạn ăn một món ăn ở nhà hàng bất kỳ và yêu cầu bạn phải nói ra món này của nhà hàng nào, do đầu bếp nào nấu, nấu xong lúc mấy giờ, giá tiền là bao nhiêu thì bạn có thể làm không? Chắc chắn là không thể được.
Nhưng master sommelier lại là những người có thể làm được điều tương tự trong thế giới rượu vang đấy, bạn thấy có tài tình không?
Từ sommelier xuất phát từ tiếng Pháp với nghĩa gốc là người phục vụ rượu (wine steward) trong nhà hàng. Nhưng ngày nay, sommelier được định nghĩa là bậc thủy về rượu vang, hay nói theo cách dân đã là "thần tửu”. Một sommelier thường có thính giác và vị giác rất nhạy để có thể nhận ra hàng chục loại mùi, vị có trong rượu (nhiều sommelier vì thế đã phải mua bảo hiếm cái mũi của họ với số tiến bồi thường lên cả triệu đô la). Họ phải có trí nhớ tuyệt luân, có thể nhớ lại chính xác mùi vị của một chai rượu trong hàng ngàn chai rượu họ đã nếm thử hàng năm. Họ phải có sự suy luận cực kỳ khoa học và logic để có thể nói tên một chai rượu mà họ chưa bao giờ nếm thử để có thể đưa ra vài dữ liệu tương ứng. Và cuối cùng, một sommelict phải có khả năng diễn đạt chính xác những gì họ đang cảm nhận từ một ly rượu.
Nghề nghiệp của một sommelicr đa dạng là thế, nhưng con đường học thuật để được mang danh hiệu cao quý master sommelier (MS) hay master of wine (MW) lại rất đỗi gian nan. Ngoài khả năng thiên bẩm hoặc qua rèn luyện về khứu giác và vị giác, họ còn phải là người có ý chí, thời gian và tiền bạc. Mỗi năm, họ phải có khả năng tài chính hoặc cơ hội tiếp cận để thử hàng ngàn chai rượu, thăm viếng hàng trăm nhà làm rượu, tham gia hàng chục sự kiện rượu ở khắp nơi trên toàn thế giới. Kiến thức về rượu vang phải được bồi bổ hàng năm, và giống như một chai rượu quý phải để càng lâu càng ngon, trình độ chuyên môn của sommelier cũng phải được tịnh tiến theo thời gian. Nếu không, họ chỉ là những sommelier "chết" và sẽ nhanh chóng trở thành lạc hậu. Bản thân họ cũng phải khẳng định uy tín của mình qua các kỳ thi danh hiệu chuyên nghiệp hay các cuộc thi xếp hạng. Như kỳ thi lấy danh hiệu Master Sommelier (MS) do The Court of Master Sommeliers tổ chức được mô tả là kỳ thi khó nhất mà loài người biết tới. Để lấy được danh hiệu MS, trung bình một ứng viên phải dành ra mười năm để ôn luyện, bốn năm để thi (với điều kiện không rớt vòng nào), chưa kể hàng chục ngàn đô la tiền phí tổn. Vì vậy những sommelier là những người rất được coi trọng trong nghề và được mô tả là rất quý hiếm.
Những vai trò và uy tín của sommelier không chỉ nằm trong giới chuyên môn, mà còn rất được coi trọng trong xã hội. Họ là những chuyên gia thẩm định trong ngành rượu vang, cũng giống như một người thẩm định nghệ thuật. Nếu một người giàu có bỏ hàng chục triệu euro ra để mua một bức tranh của Rembrandt hay Van Gogh, họ cần phải có một chuyên gia để xác định cho họ tranh thật hay giả. Một chai rượu quý thì chưa bao giờ có giá tới hàng triệu, nhưng vài chục ngàn hay cả trăm ngàn euro thì không phải hiếm. Những chai rượu như vậy luôn cần sự tư vấn của chuyển gia rượu khi mua đấu giá hoặc gợi ý món ăn khi thường thức chai rượu đó. Trong khi giá trị rượu vang không chỉ nằm ở chỗ quý hiếm mà còn ở chỗ phải kết hợp hoàn hảo với món ăn. Ví dụ trong một bữa yến tiệc ngoại giao, ngoài những món ăn quốc hồn quốc túy ra thì đòi hỏi phải có những loại rượu vang danh tiếng hợp gout đi kèm thì mới đáng mặt nước chủ nhà được. Mà trách nhiệm này thuộc về không ai khác hơn là những master sommelier uy tín được chính phủ chọn mặt gửi vàng. Các bạn thấy không, cái nào cũng có giá trị cốt lõi của nó đúng không nào, master sommelier tưởng chừng rất khó có đất dụng võ nhưng mà đất đẹp vị trí vàng bao giờ nó cũng ở cái tầm không hề thấp.
Ngày nay, trong số những tên tuổi của các bậc thầy về rượu, ta có thể nghe quen một số cái tên như Robert Parker, Hugh Johnson, Jancis Robinson các nhà văn, người phê bình rượu), Gerard Basser (bậc thầy của các sommelier), Virginic Routis (người quản lý hầm rượu điện Elysée - phủ tổng thống Pháp). Khá nhiều trong số các master sommelier là người Anh ( dân Anh vốn tự hào họ những người sành rượu nhất thế giới), và được Nữ hoàng Anh phong tặng tước hiệu cao quý Sĩ quan Đế chế Anh (OBE Officer of British Empire) như những vị Hugh Johnson, Jancis Robinson hay Gerard Basset kế trên. Hiện chưa có người Việt nào được vinh dự mang danh hiệu MS hay MW cao quý. Giới chuyên môn trong nước thì thường biết đến Tô Việt, một chuyển gia thử nếm rượu vang có hơn 20 năm trong nghề, thành viên của một số hội thử nếm rượu vang quốc tế, và hiện đang làm công tác đào tạo, chấm thi về rượu vang cũng như làm chủ cơ sở kinh doanh rượu.
Cho tới nay, loài người đã có 517 phi hành gia bay vào vũ trụ, nhưng chỉ có 249 master sommelier (MS) trên toàn thế giới, tính đến cuối năm 2017, có 249 MS trên 7.3 tỉ dân, con số không cần thuyết minh cũng đã tự nói lên tất cả.
Bạn vào một hầm rượu uy tín và mua được một chai rượu ưng ý (giả sử tiền bạc không phải là vấn đề đối với bạn). Bạn mời một người bạn tới, bọc kín chai rượu trong một lớp giấy dày, chỉ rót ra một ly và yêu cầu người bạn kia nếm thứ. Người bạn này nâng ly lên ngắm nghía màu rượu, xem xét vết chảy rượu, cẩn thận ngửi chai rượu thật lâu, hớp một ngụm, sục không khí, thở ra đằng mũi và nhổ đi, tiếp đó, lại hợp thêm một ngụm nữa, lại sục và lần này thì nuốt. Quá trình đó kéo dài tưởng như vô tận, và khi bạn càng lúc càng tỏ ra sốt ruột thì anh ta cứ lim dim mắt, lúc lắc cái đầu, lúc lại nhằm nghiền mắt như đang ngủ. Và tới lúc bạn tưởng anh ta ngủ thật thì anh ta lại mở bừng mắt, mặt nhìn ly rượu đang xoay xoay trong tay và nói "um... Pinot Noir... Burgundy um. Cote de Nuits... vườn nho Musigny grand cru... um... nhà Domaine Leroy, um... 1 năm 1988" Và trong khi bạn chưa hết sửng sốt vì những thông tin anh ta đưa ra thì người bạn này lại tiếp tục ưm... chai này tôi đoán anh mua chừng 80 triệu. Ấy là đang ví dụ thế nhé.
Quay lại câu chuyện, khỏi phải nói bạn đã kinh ngạc như thế nào, như vừa chứng kiến một sự kiện gì đó thật kỳ lạ. Nhưng thực ra, những việc như thế không có gì là kỳ lạ trong giới sommelier cả.
Nếu ai đó đưa cho bạn ăn một món ăn ở nhà hàng bất kỳ và yêu cầu bạn phải nói ra món này của nhà hàng nào, do đầu bếp nào nấu, nấu xong lúc mấy giờ, giá tiền là bao nhiêu thì bạn có thể làm không? Chắc chắn là không thể được.
Nhưng master sommelier lại là những người có thể làm được điều tương tự trong thế giới rượu vang đấy, bạn thấy có tài tình không?
Từ sommelier xuất phát từ tiếng Pháp với nghĩa gốc là người phục vụ rượu (wine steward) trong nhà hàng. Nhưng ngày nay, sommelier được định nghĩa là bậc thủy về rượu vang, hay nói theo cách dân đã là "thần tửu”. Một sommelier thường có thính giác và vị giác rất nhạy để có thể nhận ra hàng chục loại mùi, vị có trong rượu (nhiều sommelier vì thế đã phải mua bảo hiếm cái mũi của họ với số tiến bồi thường lên cả triệu đô la). Họ phải có trí nhớ tuyệt luân, có thể nhớ lại chính xác mùi vị của một chai rượu trong hàng ngàn chai rượu họ đã nếm thử hàng năm. Họ phải có sự suy luận cực kỳ khoa học và logic để có thể nói tên một chai rượu mà họ chưa bao giờ nếm thử để có thể đưa ra vài dữ liệu tương ứng. Và cuối cùng, một sommelict phải có khả năng diễn đạt chính xác những gì họ đang cảm nhận từ một ly rượu.
Sommelier làm việc ở đâu?
Vai trò của sommelier ngày nay cũng rất đa dạng. Họ có thể làm việc trong các khách sạn, nhà hàng gắn sao Michelin, có thể làm trong các hãng rượu danh tiếng. Họ có thể là người quản lý hầm rượu cho chính phủ hay các gia tộc giàu có, có thể là người thẩm định, tư vấn rượu cho những bữa tiệc tư nhân hay sự kiện. Họ có thể là vừa làm chuyên môn vừa làm công tác đào tạo, giám khảo các cuộc thi, viết sách báo, hay làm việc cho các danh mục xuất bản rượu, hoặc tự mình xuất bản danh mục đánh giá rượu. Họ cũng có thể tiếp quản công việc làm rượu của gia đình, hay là chủ nhà hàng, công ty kinh doanh rượu của riêng họ,Nghề nghiệp của một sommelicr đa dạng là thế, nhưng con đường học thuật để được mang danh hiệu cao quý master sommelier (MS) hay master of wine (MW) lại rất đỗi gian nan. Ngoài khả năng thiên bẩm hoặc qua rèn luyện về khứu giác và vị giác, họ còn phải là người có ý chí, thời gian và tiền bạc. Mỗi năm, họ phải có khả năng tài chính hoặc cơ hội tiếp cận để thử hàng ngàn chai rượu, thăm viếng hàng trăm nhà làm rượu, tham gia hàng chục sự kiện rượu ở khắp nơi trên toàn thế giới. Kiến thức về rượu vang phải được bồi bổ hàng năm, và giống như một chai rượu quý phải để càng lâu càng ngon, trình độ chuyên môn của sommelier cũng phải được tịnh tiến theo thời gian. Nếu không, họ chỉ là những sommelier "chết" và sẽ nhanh chóng trở thành lạc hậu. Bản thân họ cũng phải khẳng định uy tín của mình qua các kỳ thi danh hiệu chuyên nghiệp hay các cuộc thi xếp hạng. Như kỳ thi lấy danh hiệu Master Sommelier (MS) do The Court of Master Sommeliers tổ chức được mô tả là kỳ thi khó nhất mà loài người biết tới. Để lấy được danh hiệu MS, trung bình một ứng viên phải dành ra mười năm để ôn luyện, bốn năm để thi (với điều kiện không rớt vòng nào), chưa kể hàng chục ngàn đô la tiền phí tổn. Vì vậy những sommelier là những người rất được coi trọng trong nghề và được mô tả là rất quý hiếm.
Những vai trò và uy tín của sommelier không chỉ nằm trong giới chuyên môn, mà còn rất được coi trọng trong xã hội. Họ là những chuyên gia thẩm định trong ngành rượu vang, cũng giống như một người thẩm định nghệ thuật. Nếu một người giàu có bỏ hàng chục triệu euro ra để mua một bức tranh của Rembrandt hay Van Gogh, họ cần phải có một chuyên gia để xác định cho họ tranh thật hay giả. Một chai rượu quý thì chưa bao giờ có giá tới hàng triệu, nhưng vài chục ngàn hay cả trăm ngàn euro thì không phải hiếm. Những chai rượu như vậy luôn cần sự tư vấn của chuyển gia rượu khi mua đấu giá hoặc gợi ý món ăn khi thường thức chai rượu đó. Trong khi giá trị rượu vang không chỉ nằm ở chỗ quý hiếm mà còn ở chỗ phải kết hợp hoàn hảo với món ăn. Ví dụ trong một bữa yến tiệc ngoại giao, ngoài những món ăn quốc hồn quốc túy ra thì đòi hỏi phải có những loại rượu vang danh tiếng hợp gout đi kèm thì mới đáng mặt nước chủ nhà được. Mà trách nhiệm này thuộc về không ai khác hơn là những master sommelier uy tín được chính phủ chọn mặt gửi vàng. Các bạn thấy không, cái nào cũng có giá trị cốt lõi của nó đúng không nào, master sommelier tưởng chừng rất khó có đất dụng võ nhưng mà đất đẹp vị trí vàng bao giờ nó cũng ở cái tầm không hề thấp.
Ngày nay, trong số những tên tuổi của các bậc thầy về rượu, ta có thể nghe quen một số cái tên như Robert Parker, Hugh Johnson, Jancis Robinson các nhà văn, người phê bình rượu), Gerard Basser (bậc thầy của các sommelier), Virginic Routis (người quản lý hầm rượu điện Elysée - phủ tổng thống Pháp). Khá nhiều trong số các master sommelier là người Anh ( dân Anh vốn tự hào họ những người sành rượu nhất thế giới), và được Nữ hoàng Anh phong tặng tước hiệu cao quý Sĩ quan Đế chế Anh (OBE Officer of British Empire) như những vị Hugh Johnson, Jancis Robinson hay Gerard Basset kế trên. Hiện chưa có người Việt nào được vinh dự mang danh hiệu MS hay MW cao quý. Giới chuyên môn trong nước thì thường biết đến Tô Việt, một chuyển gia thử nếm rượu vang có hơn 20 năm trong nghề, thành viên của một số hội thử nếm rượu vang quốc tế, và hiện đang làm công tác đào tạo, chấm thi về rượu vang cũng như làm chủ cơ sở kinh doanh rượu.
Cho tới nay, loài người đã có 517 phi hành gia bay vào vũ trụ, nhưng chỉ có 249 master sommelier (MS) trên toàn thế giới, tính đến cuối năm 2017, có 249 MS trên 7.3 tỉ dân, con số không cần thuyết minh cũng đã tự nói lên tất cả.
